Możliwe referendum w sprawie odwołania burmistrza gminy Goleniów. Ale jest pewien haczyk

W ostatnich miesiącach obserwujemy konflikt pomiędzy burmistrzem a grupą jedenastu radnych, mających w goleniowskiej radzie większość. Jeżeli konflikt nie zakończy się wraz z ustaleniem kształtu budżetu, kluczowy będzie czerwiec. Wówczas, jeżeli radni ponownie nie udzielą burmistrzowi wotum zaufania, to otworzy się droga do przeprowadzenia referendum w sprawie jego odwołania.

Wotum zaufania wielu z nas może kojarzyć się raczej z Sejmem oraz długimi dyskusjami w sprawie udzielenia wotum zaufania rządowi lub poszczególnym ministrom, jak również odpowiednio – z rozpatrywaniem wniosków opozycji o wotum nieufności.

Od obecnej kadencji władz samorządowych (2018-2023), za sprawą szerokiej reformy z początku 2018 r., wotum zaufania stało się elementem ustroju samorządu. Najpierw rada dyskutuje nad raportem o stanie gminy, a następnie głosuje w przedmiocie wotum zaufania. Jeżeli burmistrz przez dwa lata z rzędu nie otrzyma wotum zaufania, to rada może rozpocząć procedurę odwołania burmistrza przez końcem kadencji.

Przypomnijmy, że w poprzednim roku, rada po raz pierwszy nie udzieliła wotum zaufania. Fakt ten mógł umknąć, bo o ile wotum nie udzielono, o tyle burmistrz otrzymał absolutorium, czyli – w pewnym uproszczeniu – rozliczenie z wykonanego budżetu. Wszystko to działo się pod koniec sierpnia, z uwagi na specjalne regulacje, wprowadzone w związku z pandemią.

Na tę chwilę, do końca maja burmistrz ma obowiązek przedstawić raport o stanie gminy, a w czerwcu, po przeprowadzeniu debaty nad tym raportem, radni zagłosują w sprawie wotum zaufania.

Czy ofensywna strategia polityczna radnych zmierza do tego, aby rozpocząć procedurę odwołania burmistrza?

Jeśli tak, to radni powinni pamiętać o tym, że ewentualne referendum będzie tzw. referendum arbitrażowym. Oznacza to, że jeżeli referendum będzie ważne (czyli weźmie w nim udział odpowiednio wiele osób) i więcej głosów będzie za odwołaniem burmistrza – straci on urząd. Jeżeli jednak w ważnym referendum większość głosujących zagłosuje przeciw odwołaniu burmistrza, rada zostanie rozwiązania. Czy rządząca radą grupa jedenastu radnych odważy się podjąć takie ryzyko?

Bartosz Wilk
* Bartosz Wilk, prawnik, mieszkaniec Goleniowa, związany z Zakładem Nauki Administracji Uniwersytetu Warszawskiego i Siecią Obywatelską Watchdog Polska, autor książki pt. Raport o stanie JST.